Povijest

ORIJENTALNOG PREVRTAČA

12/26/06

Orijentalni  prevrtač

(Orijentalische Roller) (Oriental Roller)

     Samo ime ove rase govori nam o njenom porjeklu. Po Prützu (1886) proizlazi da je ova rasa već 1870. god. dospjela u Njemačku iz Male Azije  preko Turske, Grčke i ostalih balkanskih zemalja. To isto tvridi i Düringen (1923). Freisberg (u knijizi Wittig-a, 1923) više godina je istraživao porjeklo ove rase. Točne podatke nije mogao naći, ali je sve ukazivalo na to da su ovi golubovi porjeklom iz Smirne u Maloj Aziji (po tome se, vjerovatno, i kod nas (u Bosni i Hercegovini,  Hrvatskoj)  ova rasa naziva i smirnski prevrtač ili izmirac).

      U Njemačkoj je već 1914.(Deutscher Flugroller Club)  godine osnovan Savez odgajivača  i ljubitelja golubova oriijentalskih prevrtača. Ovom Savezu drugujemo što je ova rasa prevrtača očuvana i unaprjeđena.

     Veličina ovog goluba je 33-36 cm (kao i običan golub uličar). Najmarkantnije obilježje ove rase je držanje tjela. Stasa je srednje visokog, snažnog tjela, sa širokim grudima i ramenima, kao i vrlo širokim, koso podignutim repom, tako da krila nosi ispod repa.

     Glava je glatka, dobro zaokrugljena, sa srednje visokim čelom, bez uglova, i s ravnim tjemenom. Kljun srednje dužine snažan vrh malo povijen, otvorene boje mesa,a kod crnih, plavih, plavo kovanih i vise bojnih  vrh može biti malo zatvorenije boje. Čisto obojeni kljunovi priocjenjivanju imaju prednost. Nozdrve su crvenkaste i malo razvijene, glatke i bjelo naprašene.

     Oči imaju biserasto obojen iris s malim pupilima, izuzev kod čisto bjelih primeraka, gde je iris zatvorene boje. Očno meso čvrsto obuhvata oko. Pošto se ova rasa smatra prvensteveno latačkom, crvene paučinaste žilice u irisu oka su dozvoljene. Opči utisak glave i lica treba da djeluje vatreno i  temparamentno.

     Podbradak ispod kljuna je pun, a zatim se oštro savija. Vrat izlazi iz širokih grudi, a prema glavi je vitak i istanjen. Grudi široke, malo naprjed isturene, a držanje ponosno. Leđa kratka, padaju prema repu, u ramenima široka, a s podignutim repom prave liniju luka.

     Krila dugačka, dopiru skoro do kraja repa, labavo držeća ispod krila ali ne dodiruju zemlju. Rep širok i dugačak, sa najmanje 14 širokih perki. Perke repa spolja nalježu jedna na druga prema sredini, što čini da rep sa zadnje strane ima izgled  luka ( rep ne smije biti tako razvijen kao, na primjer, kod danciškog visokoletača). Širina kraja repa treba da se poklapa sa širinom ramena. Dvostruke ili dvojne perke, tj. dvije perke iz jednog korjena,  se često pojavljuju, i to u sredini repa, i obično su za 0,5 cm duža od ostalih, a označavaju čistokrvnost ovih golubova. Oba kraka pera stoje jedno prema drugom u oštrom uglu i tako su usađena u meso repa da su kao krov postavljena nad ostalim repnim perkama.

     Trbuh je prilično širok i ravan. Noge srednje visine i glatke, ponekad malo čarapaste, što se ne smatra velikom greškom. Kod ove rase postoji širok spektar obojenosti, i to:

     Jednobojni: crni, plavi plavocrni, plavo kovani, plavo krljušasti, srebrnasti fakovi, crveni, žuti i bieli;

     Dvobojni: crnoplavi sa srebrnastim vratom, srebrnastoplavi sa crvenim vratom i crvenim krilnim prugama, bjelocrni, crni s bjelim repom i šareni:

     Višebojni: osnaovna boja žutocrvena.           Mat-obojenost na krilima i leđima ( ova mat boja je nalik na prepečene cigle,dok su grudi otvorenocrvene i na vratu prelaze u jače crvenu do kakao mrku boju; dio oko očiju i podbradak su uvjek svjetlije obojeni, a gornji dio glave je obojen kao i vrat; na trbuhu obojenost je sivkastožuta s plavičastom prevlakom: duža krilna i repna pera su otvorenije boje, često žuckastobjela do skoro sasvim bjela: preko svih ovih boja pojavljuju se po cjelom tjelu simetrično raspoređena crno obojena špicasta pera među kojima može biti i vešebojnih.

     Letačka sposobnost ove rase je več na početku njenog stvaranja visoko cjenjena. Čuveni pisac i ekspert Prütz prikazao je razliku između purclera i rolera. Po njegvom mišljenju obični golubovi, purcleri su oni koji lete i prevrču se u jatu. Leteči u grupi oni se prevrču nazad jedanput ili više puta i odmah se priključuju grupi u letu.Roleri su pak  solo- letači i prevrču se na stranu (na krilo), pri čemu se sa ukručenim tjelom i raširenim krilima prevrču u krugovima- viražima sa  ljeve na desnu ili s desne na ljevu stranu oko sopstvene ose tjela i naglo poniru u viražima podražavajući avion koji pada. Pri padanju često izgube orijentaciju i udaraju svom snagom u krov neke kuče i ginu. Pošto pojedina grla Orijentalskog prevrtača (Izmirac) mogu da izvode najrazličitije figure u letu i prvrtanju, neki odgajivači se trude da svoja jata sastave od takvih primjeraka, da bi u tome što više uživali.

     Orijentalski prevrtači, prema tome, ne samo što lete na manjoj visini oko kuče i prevrču se nazad kao ostali naši prevrtači, već imaju i moć letenja i na velike daljine, od 80 do 150 m visine, i odande roluju--prevrču se ka zemlji. I posle toliko godina roleri su do danas zadržali ovo svoje svojstvo da prevrcu.

     Najbolji, izložbeni primjerci ove rase ne dobijaju se iz ,, čiste rase", več ukrštanjem golubova raznih boja. Iz ovoga proizilazi da roditelji različitih, mješanih boja izlegu standardnije primerke nego roditelji cistih i jednakih boja. Tako je Wolf (1959) ustanovio da pri parenju jednog para čisto crnih golubova međusobno kljunovi kod mladih postaju sve zatvorenije obojeni. Isto tako, pri parenju dva crveno obojena goluba međusobno kod mladih se pojavljuje plavičasto obojenje. Naprotiv, pri parenju crnog goluba sa crvenim ili žutim, ili pak crvenog sa žutim, ova pojava kod mladih iščezava. Pri parenju, odnosno biranju boja za dalje gajenje veliki značaj ima vugasto obojenje. Ovi vugasto obojeni golubovi se lako pare sa golubovima svih drugih boja i dobija se željeni podmladak.

     Orijentalski prevrtač je skroman u ishrani, dobro se leže i odlično hrani svoje mladunce,  zbog čega se ova rasa ubraja u idealnog goluba letača i goluba za sport, kao i ljepog ukrasnog goluba . Tu prednost daje mu i osobina što se lako gaji, jer mu boja nije primarna osobina, pošto su sve boje kod njega podjednako ljepe, a pri parenju i odgajivanju mogu se, bez obzira na boju, izvoditi razne kombinacije.

     Veče greške: Krjane ili zatvoreno obojene oči (samo bjeli primjerci mogu imati zatvoreno obojene oči), zatvoreno obojena fleka na vrhu gornjeg kljuna, stalno držanje krila na repu, dugačko i ispruzeno tjelo, nedostatak luka na leđima, razdvojen rep, manje od 14 perki u repu, horizontalno ili spušteno držanje repa.

     Manje greške: Uspravnije ili šire čelo, malo zatvorenija fleka na gornjem kljunu kod crvenih, žutih, crnošarenih ili višebojnih primjeraka.

GOLUBARSTVO Voislav Drinjovsk, inž.Milenko Peurača

NA NJEMAČKOM JEZIKU Möbes W. -Bibliographie der Tauben.1945, 1985

Verlag der GEFLÜGEL Börsse. -Die Musterbeschreibungen der Tauben. 1965, 1970

 Šema letenja orijentalskih prevrtača: 1- prevrtanje jedanput unazad sa produžavanjem leta u pravoj liniji; 2--višestruko prevrtanje uz istovremeni uspon; 3- prevrtanje na krilo u spiralnim viražima (podražava pad aviona)